XII საუკუნის კლდეში ნაკვეთი მონასტერი

მდებარეობა: სამცხე- ჯავახეთი, ასპინძის მუნიციპალიტეტი, ქ. თბილისიდან 300 კმ; ქ. ასპინძიდან 30 კმ. ზღვის დონიდან 1300მ.
მისამართი: ასპინძის მუნიციპალიტეტი, ვარძია
სამუშაო საათები: ყოველდღე, ორშაბათის გარდა, 10:00 - 19:00 სთ.
მისვლა შესაძლებელია: ავტობუსით/ მიკროავტობუსით/-თბილისი-ასპინძა-ვარძია; მატარებლით-თბილისი-ახალციხე  და შემდეგ მიკროავტობუსით ვარძიამდე.

აქ ნახავთ: მსოფლიო კლდის არქიტექტურის უნიკალურ ძეგლს – XII საუკუნეში გამოკვეთილ ქალაქ-მონასტერს. წინასწარი გეგმარებით შექმნილ ცამეტსართულიან კომპლექსს ასეულობით მცირე და დიდი დარბაზით, დერეფნებით, გვირაბებით, წყალგაყვანილობის სისტემით, განსხვავებული დანიშნულების სივრცეებით, როგორიცაა `აფთიაქი~, `თამარის დარბაზი~, `სალხინო~, `სატრაპეზო~, `საჯინიბო~ და სხვ.  ვარძიის ნაგებობათაგან აღსანიშნავია ღმრთისმშობლის მიძინების დარბაზული ეკლესია (XII ს.) საქართველოს მეფეების, ვარძიის აღმშენებლების, გიორგი III-ისა და თამარ მეფის პორტრეტებით;  ანანაურის დასახლების კლდეში ნაკვეთ ეკლესიას (X-XII სს.) და სხვ.

ღირშესანიშნაობები:

ვარძიის სამონასტრო კომპლექსი (XII ს)
თმოგვის ციხე (IX-X სს.)
ვანის ქვაბები (VIII - XVI სს.)
ლეპისას დარანი
წუნდის ეკლესია (XII-XIII სს.)
ხერთვისის ციხე  (X – XVIII სს.)
ზარზმის მონასტერი XIII-XIV სს
საფარის მონასტერი XIII ს.
ბერისხევის გამოქვაბულები
მირაშხნის გამოქვაბულები
მარგასტანის გამოქვაბულთა კომპლექსი
ქორისხევის გამოქვაბულები ("თოფიანი კლდე")
გელსუნდის გამოქვაბულთა კომპლექსი
ჩიხორიშის ეკლესია (კომპლექსი Xს.)
წითელი ციხე
ზემო ვარძიის მონასტერი
გაღმა-გამოღმა ჭაჭკარი